MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi
(Ticaret Mahkemesi Sıfatıyla)


Taraflar arasındaki tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; kararda yazılı nedenlerden dolayı davanın kısmen kabulüne dair verilen hükmün süresi içinde davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi, gereği düşünüldü:

-K A R A R-

Davacı vekili, 23.01.2012 tarihinde, müvekkili şirkete ait ve şirketin özel işlerinde kullanılan davalıya kasko sigortalı aracın tek taraflı kazada hasarlandığını, ihtara rağmen davalının zararı karşılamadığını, eksper raporuna göre aracın pert olduğunu belirterek fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 25.842,00 TL hasar bedelinin kaza tarihinden işleyecek avans faiziyle birlikte davalıdan tahsilini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davacı aracının özel otomobil olarak sigortalandığını, aracın kiralık olarak kullanılırken kazanın meydana geldiğini, poliçe düzenlenirken kiralık araç notu belirtilmediğinden sorumlu olmadıklarını belirterek davanın reddini savunmuştur.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile 9.911,50 TL hasar bedelinin 17.03.2012 tarihinden işleyecek avans faizi ile birlikte davalıdan tahsiline karar verilmiş; hüküm davacı vekili tarafından temyiz edilmiştir.
Dava, kasko sigorta sözleşmesine dayanılarak, sigortalı tarafından davalı kasko sigorta şirketi aleyhine açılan alacak istemine ilişkindir. Mal sigortaları türünden olan kasko sigortası poliçesinin teminat kapsamını belirleyen A/1 maddesine göre, gerek hareket gerekse durma halinde iken sigortalının veya aracı kullananın iradesi dışında araca ani
ve harici etkiler neticesinde sabit veya hareketli bir cismin çarpması veya aracın böyle bir cisme çarpması, müsademesi, devrilmesi, düşmesi, yuvarlanması gibi kazalar ile 3.kişilerin kötüniyet veya müziplikle yaptıkları hareketler aracın yanması, çalınması veya çalınmaya teşebbüs sonucu oluşan maddi zararların bütün sigortanın teminat kapsamında olduğu anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan 6102 sayılı TTK"nın 1409/1 ve 1410. maddeleri uyarınca, sigortacı geçerli bir sigorta ilişkisi kurulduktan sonra oluşan rizikolardan sorumlu olduğu gibi, aynı Yasanın 1409/2. maddesi hükmüne göre kural olarak rizikonun teminat dışında kaldığına ilişkin iddianın sigortacı tarafından kanıtlanması gerekmektedir. Olayın sigortalının ihbar ettiği şekilde değil de sigortacının iddia ettiği şekilde gerçekleşmesi halinde ise bu oluş şeklinin Kasko Sigortası Genel Şartlarının A.5. maddesinde sayılan teminat dışında kalan hallerden olması gerekmektedir.
İlkeler yukarıda anlatılan şekilde olmakla birlikte, sigortalı Kasko Poliçesi Genel Şartlarının 1.5. maddesi ve 6102 sayılı TTK"nın 1446. maddesi uyarınca rizikonun gerçekleştiğine dair doğru ihbar mükellefiyetini kasten yerine getirmez veya iyiniyet kurallarına açıkça aykırı şekilde sigorta teminatı dışında kalan bir hususu sanki bu oluşan rizikonun teminatı içinde imiş gibi ihbar ederse ispat külfeti yer değiştirip oluşan rizikonun teminat içinde kaldığını ispat yükü sigortalıya geçer. Sigortacı, rizikonun ihbar edilenden farklı şekilde oluştuğunu ve bu oluş şeklinin sigorta teminatı dışında kaldığını soyut iddialarla değil somut delillerle kanıtlamak zorundadır.
Bu ilkeler doğrultusunda somut olaya baktığımızda; uyuşmazlık, kazanın ihbar edilen şekilde meydana gelip gelmediği, aracın kiralık olarak kullandırıldığı sırada kazanın olup olmadığı, dolayısıyla hasarın teminat dışında kalıp kalmadığı noktasında toplanmaktadır. Taraflar arasında düzenlenen poliçenin "Kiralık Araç Notu" başlıklı bölümünde "Sigortalı, sigortalanan aracın rent a car-günlük veya operasyonel olarak uzun süreli kiralama- olarak kullanılacak olması halinde, söz konusu durumu poliçe kesilirken sigortacıya bildireceğini, poliçe üzerinde belirtilmesi ve gerekli sürpriminin ödenmesi halinde söz konusu araçlarda meydana gelebilecek hasarların teminat kapsamında olacağını, poliçe kesilirken aracın anılan kullanım amacını sigortacıya bildirmemesi halinde, meydana gelebilecek olan hasarın,
teminat dışında kalacağını ve işbu poliçeden dolayı Zurich Sigorta ...den hiçbir hak ve alacak talep etmeyeceğini beyan, kabul ve taahhüt eder. Sigortacının, Kara Taşıtları Kasko Sigortası Genel Şartları C.2.2.2 ve TTK m.1290"daki hakları saklıdır." düzenlemesi yer almaktadır. Poliçede aracın kullanım tarzının otomobil olduğu belirtilmiştir. Kasko Sigortası Genel Şartlarında, özel aracın sigortacının bilgisi dışında ticari (kiralık) olarak kullanılması teminat dışı bir hal olarak düzenlenmemiş ise de taraflar arasındaki poliçeye göre aracın kiralık olarak kullanılması durumunda davacı davalıdan hiç bir hak ve alacak talep edemeyecektir.
Davaya konu kazanın 23.01.2012 tarihinde sigorta poliçesinin yürürlükte olduğu dönemde meydana geldiği ve davacı şirketin rent a car işi ile iştigal ettiği uyuşmazlık konusu değildir. Sigortalı aracın dava dışı sürücüsü ..., davacı şirket sahibinin arkadaşı olması nedeniyle aracı emaneten aldığını, kiralamadığını, aracı kullanması karşılığında ücret istenmediğini ve ödenmediğini ifade etmiş, davacı taraf da aracın kiralanmadığını, şirketin özel işleri için kullanıldığını, buna karşılık davalı taraf sürücü Kutlay"ın kendileri ile görüşmesinde aracı 2 günlüğüne 200,00 TL"ye kiraladığını iddia etmiştir. Davacı taraf aracı kaza sonucu pert olup hasarlı araç davacı şirket uhdesindedir. Davacı vekili araç bedelinden, sovtaj bedelini indirdikten sonra KDV dahil bakiye kısmın davalıdan tahsilini istemiştir.
İspat yükü davalı taraftadır. Davacı şirket araç kiralama işi yapmaktadır. Davalı aracın kiralık olarak kullanıldığı esnada kazanın meydana geldiğini iddia etmiş, davacı taraf, aracın şirket işlerinde kullanılmak üzere ayrıldığını, kiralık olarak kullanılmadığını ifade ettikten sonra, şirket sahibinin arkadaşı Kutlay"a emaneten verildiğini iddia etmiştir. Mahkemece, davacının kiralık araç işi yaptığı, kiralık araç işi yapan davacı şirketin iddiasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, ispat yükünün davacı şirkette olduğundan bahisle dava dışı Güneş Sigorta ...ye yazılan müzekkere cevabında belirtilen %50 proporsiyon hesabına göre belirlenen 9.911,00 TL tazminatın davalıdan tazminine karar verilmiştir. Davacı şirketin oto kiralama faaliyetinde bulunması tek başına davaya konu aracın da kiralık araç olarak kullanıldığını göstermeyeceği gibi, proporsiyon oranının davalı şirketin uygulamasına göre değil de dava dışı Güneş Sigortanın uygulamasına göre yapılması da doğru değildir.
Bu durumda temyiz edenin konumuna ve davalı şirketçe kararın onanmasının talep edilmesine göre, mahkemece, kazaya karışan, sigortalı aracın, davacı şirketin defter ve kayıtlarına göre kiralık araç olup olmadığı, olay tarihinde de aracın dava dışı sürücü ..."a kiralanıp kiralanmadığı hususunun tespiti için davacı şirketin ticari kayıt, belgeler ve defterleri üzerinde konusunda uzman bilirkişi marifetiyle inceleme yaptırılması, aracın davacı şirket tarafından dava dışı sürücüye kiralandığının ve kiralık araç olarak kullanılması sırasında kazanın meydana geldiğinin somut olarak tespit edilmesi halinde, davalı şirketten kaza tarihi itibariyle kiralık araçlar için düzenlenen poliçe örneklerinin getirtilmesi, gerektiği takdirde poliçelerin Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketler Birliği nezdinde teyit edilmesi, sonrasında poliçe hükümleri diğerlendirilip davacı beyanlarıda gözönüne alınarak gerektiğin de tazminat hesabı için ek rapor alınarak sonucuna göre karar verilmesi, kiralık araç olmadığının tespiti halinde zararın tamamının davalıdan tahsiline karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu biçimde eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru görülmemiştir.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle davacı vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde temyiz eden davacıya geri verilmesine 13/05/2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.