Danıştay 8. Daire 2017/2290 Esas 2021/5932 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2017/2290
Karar No : 2021/5932

DAVACI : ... Odası
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : ... Bakanlığı
VEKİLİ : Av. ...

DAVANIN KONUSU :
1. Orman Kanunun 17/3 ve 18. Maddelerinin Uygulama Yönetmeliğinin, 21/01/2017 günlü, 29955 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmelik ile değiştirilen 4. maddesindeki "patlayıcı madde emniyet alanı, yer altında yapılacak patlayıcı madde deposu, atık su tesislerine, alt yapı tesislerine, katı atık aktarma istasyonu, katı atık bertaraf ve düzenli depolama tesislerine, yeraltı doğalgaz depolanmasına ilişkin tesislere, yeraltı depolama tesislerine, sokak hayvanları bakımevi, mezarlık tesislerine, sağlık ocağı, hastane gibi sağlık tesislerine, ilk, orta, lise ve dini eğitim tesisi ile dini eğitim tesisine bağlı uygulama maksatlı ibadethane tesisi gibi eğitim tesislerine, futbol sahası, kapalı spor salonu, atış poligonu gibi spor tesislerine" ibarelerinin iptali
2. 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 17. maddesinin 3. fıkrası birinci cümlesine,17/06/2004 tarihli 5192 sayılı ve 25/06/2010 tarihli 6001 sayılı Kanunlar ile eklenen "atık su ,alt yapı,katı atık bertaraf ve düzenli depolama tesislerinin,sokak hayvanları bakımevi ve mezarlıkların, Devlete ait sağlık, eğitim ve spor tesisleri" ibarelerinin Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülerek anılan maddenin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulması istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
6831 sayılı Orman Kanunu’nun 17. maddesinin 3. fıkrası birinci cümlesine,17/06/2004 tarihli 5192 sayılı ve 25/06/2010 tarihli 6001 sayılı Kanunlar ile eklenen "atık su ,alt yapı,katı atık bertaraf ve düzenli depolama tesislerinin,sokak hayvanları bakımevi ve mezarlıkların, Devlete ait sağlık, eğitim ve spor tesisleri" ibarelerinin Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülmüştür.
Dava konusu Yönetmelik hükmünde, Yasa'da yer almayan tesislere yer verildiği ve normlar hiyerarşisine aykırı olduğu öne sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Kamu hizmetlerinin görülmesi için ihtiyaç duyulan tesislerin orman alanlarına rastlayabildiği, ormanlık alanlarda yapılabilecek tesislere, her koşulda izin verilmediği; kamu yararı ve zaruret ölçütünün arandığından yalnızca belirli durumlarda izin verilebileceği, Orman Kanunu'nun 17/3. maddesinde değişiklik yapılırken Anayasa Mahkemesi kararının belirlediği ölçülere uygun düzenleme yapıldığı, Yönetmelikteki iptali istenilen ibarelerin, Kanunun 17. maddesinde yer alan izinlerin, uygulamada kolaylık sağlaması ve yön göstermesi amacıyla örnek verilerek sıralandığını, Yönetmeliğin kamu yararı ve zaruret halinin tespitini düzenleyen 24. maddesinde, izne konu hizmetin, kamu yararı ve zaruret koşullarını taşıyıp taşımadığı, izin talep
edilen tesisin türü ve yeri ayrı ayrı irdelenerek izin verileceği, dava konusu düzenlemelerin hukuka uygun olduğu ve davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ : ...
DÜŞÜNCESİ : Dava konusu Yönetmeliğin yürürlükten kalkmış olması nedeniyle, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...
DÜŞÜNCESİ : Davacı oda tarafından, 21.01.2017 tarih 29955 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanunu'nun 17/3 ve 18. maddeleri Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik'in 2. maddesiyle, aynı Yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrasında yer alan ve yeni eklenen ,"patlayıcı madde emniyet alanı, yer altında yapılacak madde deposu, atık su tesislerine, alt yapı tesislerine, katı atık aktarma istasyonu, katı atık bertaraf ve düzenli depolama tesislerine, yeraltı doğalgaz depolamasına ilişkin tesislerine, yer altı depolama tesislerine, sokak hayvanları bakımevi, mezarlık tesislerine, sağlık ocağı, hastane gibi sağlık tesislerine, ilk, orta, lise ve dini eğitim tesisi ile dini eğitim tesisine bağlı uygulama maksatlı ibadethane tesisi gibi eğitim tesislerine, futbol sahası, kapalı spor salonu, atış poligonu gibi spor tesislerine" ibarelerinin iptali ile 6831 sayılı Orman Kanunu’nun 17. maddesinin 3. fıkrası birinci cümlesine,17.06.2004 tarihli 5192 sayılı ve 25.06.2010 tarihli 6001 sayılı Kanunlar ile eklenen "atık su, alt yapı, katı atık bertaraf ve düzenli depolama tesislerinin, sokak hayvanları bakımevi ve mezarlıkların, Devlete ait sağlık, eğitim ve spor tesisleri" ibarelerinin Anayasa’ya aykırı olduğu ileri sürülerek anılan maddenin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurulması istenilmektedir.
Davacının Anayasaya aykırılık iddiası ciddi bulunmamıştır.
Dava konusu Yönetmeliğin 2. maddesinde belirtilen, yeraltı depolama tesisi, patlayıcı madde emniyet alanı, yer altında yapılacak patlayıcı madde deposu, ilk, orta, lise ve dini eğitim tesisi ile dini eğitim tesisine bağlı uygulama maksatlı ibadethane tesisi gibi tesisler yönetmeliğin dayanağı Kanunda yer almamakta, dava konusu Yönetmelik maddesi ile getirilmekte olup Kanunun kapsamını genişlettiği açıktır. Bu nedenle Kanun'da açıkça zikredilmeyen tesisler yönünden kanun hükmünü aşan düzenleme içermektedir. Yönetmelik hükmünde yer alan, futbol sahası, kapalı spor salonu, atış poligonu gibi bir çok yerde yapılması mümkün olan tesislerin ise ormanlık alanda yapılmasını zaruri kılan bir durumunun olmadığı, Anayasa'da ormanların özel olarak korunduğu dikkate alındığında bu tesislerin üstün kamu yararı karşılaştırmasında Yönetmelik hükmünde yer almasını haklı kılacak bir durumun bulunmadığı sonucuna varılmaktadır.
Bu durumda, dava konusu yönetmelikte yer alan; yeraltı depolama tesisi, patlayıcı madde emniyet alanı, yer altında yapılacak patlayıcı madde deposu, ilk, orta, lise ve dini eğitim tesisi ile dini eğitim tesisine bağlı uygulama maksatlı ibadethane tesisi gibi eğitim tesislerine ibarelerin Kanun'da yer almadığı ve hukuka aykırı olarak Yönetmeliğe eklenerek ormanlık alana yapılabilecek yerleri genişlettiği; futbol sahası, kapalı spor salonu, atış poligonu gibi spor tesislerine ibareleri yönünden ise bu yerlerin ormanlık alanda yapılmasında kamu yararı ve
zorunluluk olmadığı düşüncesiyle bu ibareler yönünden,düzenlemenin iptaline, diğer ibareler yönünden ise hukuka ve üst normlara aykırılık ve iptali gerektirecek bir husus bulunmadığından davanın reddine karar verilmesi gerekeceği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
Anayasa'ya Aykırılık İddiasının İncelenmesi:
Orman Kanunu'nun 17. maddesinin, 17/06/2004 tarihli 5192 sayılı Kanun ile düzenlenmiş halinin, (bu davada, Anayasa'ya aykırılığı ileri sürülen "atık su, altyapı ve katı atık bertaraf tesislerinin, mezarlıkların, Devlete ait sağlık, eğitim ve spor tesislerinin" ibarelerin de içinde yer aldığı haliyle) daha önceden Anayasa'ya aykırılığının ileri sürüldüğü, Anayasa Mahkemesi'nin 22/11/2007 tarihli E:2004/67 K:2007/83 sayılı kararında, söz konusu bina ve tesislerin hangi kamu hizmetlerine ilişkin olması gerektiği tek tek sayılmak suretiyle belirlendiği, söz konusu bina ve tesislerin yapılabilmesi için kamu yararı ile zaruret halinin birlikte gerçekleşmesi gerektiğini vurgulanmış, iptali istenilen hükümlerde belirtilen zaruret halini, talep edilen faaliyetin, orman ekosistemi dışında gerçekleştirilmesi imkanı bulunmaması durumu olarak anlamak gerektiği, kuralda Anayasa'nın 169. maddesindeki ilkeler doğrultusunda kamu yararı, zorunluluk veya kaçınılmazlık ölçütlerine yer verilmiş olduğundan, Anayasa'nın 2.,11. ve 169. maddelerine aykırılık görülmediği gerekçesiyle düzenlemenin Anayasa'ya aykırı olmadığına karar verilmiş olup; ilgili maddeye 25.06.2010 tarihli 6001 sayılı Kanun ile eklenen " katı atık düzenli depolama tesislerinin, sokak hayvanları bakımevi" ibarelerinin de Anayasa Mahkemesi kararında belirtilen gerekçe gözönüne bulundurulduğunda Kanun'un, Anayasa'ya aykırılık iddiası ciddi bulunmamıştır.
Dava Konusu Düzenlemenin İncelenmesi:
Dava, Orman Kanunu'nun 17/3 ve 18. Maddeleri Uygulama Yönetmeliği’nin, 21/01/2017 tarih 29955 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmelik ile değiştirilen 4. maddesindeki; patlayıcı madde emniyet alanı, yer altında yapılacak madde deposu, atık su tesislerine, alt yapı tesislerine, katı atık aktarma istasyonu, katı atık bertaraf ve düzenli depolama tesislerine, yeraltı doğalgaz depolamasına ilişkin tesislerine, yer altı depolama tesislerine, sokak hayvanları bakımevi, mezarlık tesislerine, sağlık ocağı, hastane gibi sağlık tesislerine, ilk, orta, lise ve dini eğitim tesisi ile dini eğitim tesisine bağlı uygulama maksatlı ibadethane tesisi gibi eğitim tesislerine, futbol sahası, kapalı spor salonu, atış poligonu gibi spor tesislerine" ibarelerinin iptali istemiyle açılmıştır.
18/4/2014 tarihli ve 28976 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Orman Kanununun 17/3 ve 18 inci Maddelerinin Uygulama Yönetmeliği, 30/11/2021 tarih ve 31675 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren Orman Kanunu’nun 17 inci Maddesinin Üçüncü Fıkrasının Uygulanması Hakkında Yönetmeliğin “Yürürlükten Kaldırılan Yönetmelik” başlıklı 34. maddesi uyarınca yürürlükten kaldırılmıştır.
Bu bağlamda; davaya konu Yönetmeliğin yürürlükten kaldırılması nedeniyle, karar tarihinde yürürlükte bulunmayan Yönetmelik hakkında karar verilmesine hukuken olanak bulunmadığından, konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. KONUSU KALMAYAN DAVA HAKKINDA KARAR VERİLMESİNE YER OLMADIĞINA
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
3. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere,
02/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.