Danıştay 4. Daire 2019/1363 Esas 2021/7941 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/1363
Karar No : 2021/7941

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Vergi Dairesi Başkanlığı
(… Vergi Dairesi Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına, … Gümrük Müşavirliği Anonim Şirketi'nin vergi borçlarının tahsili amacıyla kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen … tarih ve … sayılı ödeme emrinin 2011/4 dönemi gelir (stopaj) vergisi ile buna bağlı vergi ziyaı cezası, gecikme faizi ve yargı harcına ilişkin kısımlarının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … Vergi Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; olayda, dava konusu borç dönemi dikkate alındığında, davacının şirketin yönetim kurulu üyesi olduğu, ancak 23/08/2010 tarih ve 7634 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nden anlaşıldığı üzere şirketi temsil ve ilzam yetkisinin 3 yıl süreyle Cuma Uysal'a verildiği, bu yetkinin 18/07/2011 tarih ve 7860 sayılı Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi'nde Cuma Uysal'dan alınarak yine 3 yıl süreyle ...'a devredildiği, bu durumda, davacının, dava konusu borç döneminde yönetim kurulu üyesi olmakla birlikte temsil yetkisinin bulunmadığı anlaşıldığından, 213 sayılı Kanun'un 10. ve Türk Ticaret Kanunu'nun ilgili maddeleri kapsamında borçlu şirketi temsil yetkisi bulunmadığı açık olan davacının, asıl borçlu şirketten tahsil edilemeyen amme alacağı için salt yönetim kurulu üyesi olması nedeniyle takibinde yasaya uygunluk bulunmadığından, ödeme emrinin dava konusu edilen kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; davacı her ne kadar borcun ilgili olduğu dönemde kanuni temsilci olmasa da, 2011/4 dönemi vergi zıyaı cezalı gelir (stopaj) vergisinin dava konusu edilmesi sonucu davanın reddine karar verilmesi üzerine şirket adına düzenlenen … nolu ihbarnamenin ve ödeme emrinin tebliğ edildiği tarihte, diğer ifadeyle borcun ödenmesi gerektiği zamanda kanuni temsilci olduğu, kanuni temsilcinin bu göreve başladığı tarih itibarıyla üstlendiği şirket yönetiminin gerektirdiği sorumluluk gereği şirketin idaresi, tüm alacak ve haklarının takibi yanında, öncelikle vergi borçları olmak üzere vadelerinde ödenmeyen tüm borçlarını ödemekle yükümlü olmasının kaçınılmaz olduğu, bu durumda, kanuni temsilci olarak şirketin vergi borçlarını ödeme sorumluluğu bulunan davacının, yukarıda açıklandığı üzere, mükellef şirketin ödevi olan vergi ve bağlı alacakları ödeme ödevini asıl amme borçlusu tüzel kişilik adına yerine getirmesi gerekirken, bu ödevin yerine getirilmemesi nedeniyle tüzel kişiliğin varlıklarından tamamen ya da kısmen alınamayan vergi ve bağlı alacakların tahsili amacıyla kanuni ödevleri yerine getirmeyen davacının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun 10. maddesi uyarınca takibi mümkün olmakla birlikte, dava dosyasına sunulan asıl borçlu şirket hakkında yapılan malvarlığı araştırmasına ilişkin belgelerin incelenmesinden, şirket hakkında menkul ve gayrimenkul malvarlığının bulunmadığını gösteren belgelerin dosyaya sunulduğu, ancak bankalar nezdinde şirket hakkında malvarlığı araştırması yapıldığına ilişkin belgelerin dosyaya sunulmadığı görüldüğünden, bu bağlamda, şirket hakkında yapılan malvarlığı araştırmasının yeterli şekilde yapılmış olduğu kabul edilemeyeceğinden, şirket adına usulüne uygun şekilde kesinleştirildiği ispatlanamayan borç nedeniyle, kanuni temsilci sıfatıyla davacı adına düzenlenen ödeme emrinin dava konusu edilen kısmında hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Malvarlığı araştırması sonucu asıl borçlu şirketten tahsil edilemeyen amme alacağının tahsili amacıyla, uyuşmazlık döneminde ilgili şirketin yönetim kurulu üyesi olan davacı adına, kanuni temsilci sıfatıyla düzenlenen ödeme emrinde hukuka aykırılık bulunmadığı, temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

TETKİK HÂKİMİ : …

DÜŞÜNCESİ : Uyuşmazlık konusu dönemde şirketin kanuni temsilcisi olmayan davacının, söz konusu döneme ilişkin re'sen tarhiyata konu vergi borçları nedeniyle sorumluluğundan bahsedilemeyeceği açık olup, ödeme emrinin dava konusu edilen kısmında hukuka uyarlık bulunmadığından, temyize konu Vergi Dava Dairesi kararının belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
Dava dosyası ve UYAP kayıtlarının incelenmesinden, Vergi Dava Dairesince, "bankalar nezdinde şirket hakkında malvarlığı araştırması yapıldığına ilişkin belgelerin dosyaya sunulmadığı görüldüğünden, bu bağlamda, şirket hakkında yapılan malvarlığı araştırmasının yeterli şekilde yapılmış olduğu kabul edilemeyeceğinden" bahisle karar verilmişse de, davalı idarece temyize ek beyan dilekçesi ekinde bankalar nezdinde şirket hakkında yapılan malvarlığı araştırmasına ilişkin belgelerin sunulduğu, öte yandan, dava konusu ödeme emri içeriği asıl borçlu şirket adına 2011/4 dönemi için re'sen tarh edilen vergi ziyaı cezalı gelir (stopaj) vergisinin kaldırılması istemiyle açılan davanın reddine ilişkin … Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Danıştay Dördüncü Dairesinin 12/12/2019 tarih ve E:2016/10267, K:2019/8771 sayılı kararıyla, yine anılan vergi borcunun tahsili amacıyla asıl borçlu şirket adına düzenlenen ödeme emrinin iptali istemiyle açılan davanın reddine ilişkin İstanbul 6. Vergi Mahkemesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının kaldırılması istemiyle yapılan istinaf başvurusunu reddeden … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının, Danıştay Dördüncü Dairesinin 12/12/2019 tarih ve E:2018/3287, K:2019/8779 sayılı kararıyla bozulduğu anlaşılmaktadır.
Bu durumda, Vergi Dava Dairesince, temyize ek beyan dilekçesi ekinde sunulan malvarlığı araştırmasına ilişkin belgeler incelenerek ve anılan bozma kararları üzerine oluşan hukuki durum dikkate alınarak, uyuşmazlık hakkında yeniden bir karar verilmesi gerekmektedir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Temyiz isteminin kabulüne,
2. Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … Vergi Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Vergi Dava Dairesine gönderilmesine, 06/12/2021 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.


(X) KARŞI OY :
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un, uyuşmazlık döneminde yürürlükte bulunan, 55. maddesinde, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere 7 gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumunun bir "ödeme emri" ile tebliğ olunacağı; 58. maddesinde de, ödeme emrine karşı böyle bir borcun bulunmadığı veya kısmen ödendiği veya zamanaşımına uğradığı iddialarıyla 7 gün içinde dava açılabileceği öngörülmüştür.
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun "Kanuni temsilcilerin ödevi" başlıklı 10. maddesinde ise, "Tüzel kişilerle küçüklerin ve kısıtlıların, vakıflar ve cemaatlar gibi tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin mükellef veya vergi sorumlusu olmaları halinde bunlara düşen ödevler kanuni temsilcileri, tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri idare edenler ve varsa bunların temsilcileri tarafından yerine getirilir. Yukarıda yazılı olanların bu ödevleri yerine getirmemeleri yüzünden mükelleflerin veya vergi sorumlularının varlığından tamamen veya kısmen alınmayan vergi ve buna bağlı alacaklar, kanuni ödevleri yerine getirmeyenlerin varlıklarından alınır. Bu hüküm Türkiye'de bulunmayan mükelleflerin Türkiye'deki temsilcileri hakkında da uygulanır. Temsilciler veya teşekkülü idare edenler bu suretle ödedikleri vergiler için asıl mükelleflere rücu edebilirler. Tüzel kişilerin tasfiye haline girmiş veya tasfiye edilmiş olmaları, kanuni temsilcilerin tasfiyeye giriş tarihinden önceki zamanlara ait sorumluluklarını da kaldırmaz." hükmüne yer verilmiştir.
Anılan mevzuat hükmüne göre, kanuni temsilcinin şirket borçlarından dolayı sorumluluğuna gidilebilmesi için amme alacağının usulüne uygun olarak takip edilmesine rağmen şirket tüzel kişiliğinden tahsil edilememiş olması ve kanuni temsilcinin vergisel ödevlerini yerine getirmemesinin kusurundan kaynaklandığının ortaya konulması gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu ödeme emri içeriği vergi borcunun, asıl borçlu şirket tarafından 2010 yılında gerçekleştirildiği ileri sürülen sahte fatura kullanma fiili nedeniyle kurumlar vergisi matrahının aşındırılması sonucu 2011 yılında dağıtılan kurum kazancı üzerinden tevkifat yapılmaması fiilinden kaynaklandığı, söz konusu dönemlerde davacının kanuni temsilcilik sıfatının bulunmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, uyuşmazlık konusu dönemde şirketin kanuni temsilcisi olmayan davacının, söz konusu döneme ilişkin re'sen tarhiyata konu vergi borçları nedeniyle sorumluluğundan bahsedilemeyeceği açık olup, ödeme emrinin dava konusu edilen kısmında hukuka uyarlık bulunmadığından, temyize konu Vergi Dava Dairesi kararının belirtilen gerekçeyle onanması gerektiği görüşüyle, Dairemiz kararına katılmıyoruz.