Danıştay 13. Daire 2021/4095 Esas 2021/4221 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2021/4095
Karar No:2021/4221

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Mühendislik Müşavirlik ve Müteahhitlik A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …


İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davalı idare tarafından 31/03/2021 tarihinde ihalesi gerçekleştirilen "Türkiye Genelinde İdaremizce Yapılacak Olan Yerleşim Alanları Kentsel Tasarım Projeleri Hazırlatılması İşi İle İlgili Mühendislik ve Mimarlık Tasarım Hizmetleri 30. Paket Danışmanlık Hizmet Alımı İşi" ihalesinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 39. maddesi uyarınca iptaline ilişkin işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: ... İdare Mahkemesi'nce verilen kararda; danışmanlık hizmet alımı ihalesinde davacı şirket tarafından en düşük teklif bedeli sunulmuş ise de, davacı şirketin teklif edilen birim fiyatlarının diğer isteklilerin teklif birim fiyatları ve idarece yaklaşık maliyette belirlenen iş kalemlerine göre karşılaştırılması yapıldığında davacı şirket tarafından çok yüksek oranlarda kırım yapıldığı, davalı idarece yürütülen ve yönetilen benzer işlerden elde edilen tecrübeler çerçevesinde tekliflerin ekonomik ve teknik olarak değerlendirildiği ve isteklilerin teklif ettiği bedelle işin yapılamayacağı kanaati oluştuğu, ayrıca teklif edilen fiyatla işin bitirilememesi hâlinde kamu hizmetlerinde aksama olacağı ve idareye verilecek hizmetin düşük maliyetle sağlanması çabasıyla işin yürütülmesinde istihdam edilecek teknik personelin istenilen kalitede olmasının temin edilemeyebileceği, böylelikle daha çok kamu zararına yol açılacağı sonucuna varılarak kamu yararı ve hizmet gereği ihalenin iptal edilmiş olduğu tespit edilerek, davalı idarenin ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olması karşısında uyuşmazlığa konu ihalenin iptalinde kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, şikâyete konu işi teklif fiyatı ile gerçekleştirebilecek kapasiteye sahip olduğu, varsayıma dayalı olarak ihalenin iptal edilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, teklif edilen fiyatlarla isteklinin işi bitirememesi ya da şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak sonuçlandıramaması neticesinde kamu hizmetlerinde aksama olacağı ve istenilen kalitede hizmet alınamayacağı, danışmanlık hizmetinin yürütülmesinde teklifin oluşabilecek mali yetersizlikler sebebiyle İdareye verilen hizmetlerin olabilecek en düşük maliyet ile sağlama çabasıyla işin yürütülmesinde istihdam edilecek teknik personelin istenilen kalitede olmasını temin edemeyebileceği, koordinasyon sorunları ile birlikte belirlenen süreçte ve istenilen verimde iş yapabilme potansiyelini düşüreceği, İdare açısından zaman-iş gücü kaybı ve dolayısıyla daha çok kamu zararına yol açacağı gerekçeleriyle temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …'IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi'nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davalı idare tarafından 31/03/2021 tarihinde … ihale kayıt numaralı "Türkiye Genelinde İdaremizce Yapılacak Olan Yerleşim Alanları Kentsel Tasarım Projeleri Hazırlatılması İşi İle İlgili Mühendislik ve Mimarlık Tasarım Hizmetleri 30 Paket Danışmanlık Hizmet Alımı İşi" ihalesinin gerçekleştirildiği, davacı şirket tarafından ihaleye en düşük teklif bedelinin verildiği, 11/06/2021 tarihli ihale komisyonu kararı ile 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun 39. maddesi uyarınca ihalenin iptaline karar verildiği, davacı şirket tarafından bu karara karşı davalı idareye yapılan şikâyet başvurusunun reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Temel ilkeler" başlıklı 5. maddesinin birinci fıkrasında, "İdareler, bu Kanun'a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur." kuralına yer verilmiştir.
4734 sayılı Kanun'un "Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali" başlıklı 39. maddesinde, "İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi hâlinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması hâlinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir." kuralı yer almıştır.
Anılan Kanun'un "İhalenin karara bağlanması ve onaylanması" başlıklı 40. maddesinde, 37 ve 38. maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihalenin, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılacağı, ihale komisyonunun gerekçeli kararını belirleyerek ihale yetkilisinin onayına sunacağı, kararlarda isteklilerin adları veya ticaret unvanlarının, teklif edilen bedellerin, ihalenin tarihinin ve hangi istekli üzerine hangi gerekçelerle yapıldığının, ihale yapılmamış ise nedenlerinin belirtileceği, ihale yetkilisinin, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylayacağı veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal edeceği, ihalenin; kararın onaylanması hâlinde geçerli, iptal edilmesi hâlinde ise hükümsüz sayılacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kanunî düzenlemelere göre, ihale komisyonunca alınacak kararlarda ve bu kararların ihale yetkilisince onaylanmasında kamu yararı ve hizmet gerekleri doğrultusunda takdir yetkisinin kullanılması gerektiği açık olup, bu yetki kullanılırken hukuken geçerli seçenekler arasından tercihte bulunulması ve işlemin yapılıp yapılmaması noktasında makûl ve meşrû sebepler dikkate alınarak karar verilmesi gerekmektedir. İhale işlemleri bakımından takdir yetkisinin denetiminde, 4734 sayılı Kanun'un 5. maddesinde yer alan temel ihale ilkelerinin gözetilmesi gerektiği gibi, idare hukukuna hâkim olan hukukî güvenilirlik, idarî istikrar gibi ilkelerin de dikkate alınması gerekmektedir.
4734 sayılı Kanun'un 5. maddesinde belirtilen ve idarelerin yapılacak ihalelerde sağlamakla sorumlu olduğu rekabet, ihtiyaçların uygun şartlarla karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması ilkelerinin sağlanamaması durumunda ihalenin iptal edilebileceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, ihalenin re'sen iptali işleminin iptali istemiyle açılan işbu davada İdare Mahkemesi'nce, idarenin kamu yararı ve hizmet gereklerine uygun olmak ve somut gerekçeleri ortaya konulmak kaydıyla bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etme hususunda takdir yetkisinin bulunduğu, ayrıca teklif edilen fiyatla işin bitirilememesi halinde kamu hizmetlerinde aksama olacağı ve idareye verilecek hizmetin düşük maliyetle sağlanması çabasıyla işin yürütülmesinde istihdam edilecek teknik personelin istenilen kalitede olmasının temin edilemeyebileceği, böylelikle daha çok kamu zararına yol açılacağı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
Dairemizin 25/10/2021 tarihli ara kararıyla davalı idareden, dava konusu ihalenin iptali işleminin sebep unsurunun somut bir biçimde izah edilmesi ve bu hususa ilişkin tüm bilgi ve belgelerin gönderilmesi istenilmiş; cevabi yazı ekinde sunulan belgelerden, teklif edilen fiyatlarla isteklinin işi bitirememesi ya da şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak sonuçlandıramaması neticesinde kamu hizmetlerinde aksama olacağı ve istenilen kalitede hizmet alınamayacağı, koordinasyon sorunları ile birlikte belirlenen süreçte ve istenilen verimde iş yapabilme potansiyelini düşüreceği, kendileri açısından zaman-iş gücü kaybı ve dolayısıyla daha çok kamu zararına yol açacağı; öte yandan, özel idari şartnamenin 10. maddesinde geçen, “Aynı anda İdare tarafından 1'den fazla iş teslimi yapılabilecek olup, işin süresi bir önceki maddede belirtildiği üzere 85 iş günüdür. Aynı anda 1'den fazla iş teslimi yapılması iş süresini ötelemez.” hükmüne atıfla kısa sürede yüksek miktarlarda iş yaptırılabilmesi, yani birim zamanda yapılacak iş miktarının yüksek olması ihtimaline karşı fazla personel çalıştırılabilmesi veya işin alt yüklenicilere verilmesi zorunluluğunun ortaya çıkmasının mümkün olduğu, bu durumun ise teklif edilen fiyatlarla işin istenilen sürede yapılmasını sağlayamayacağı belirtilmiştir.
Bakılan uyuşmazlıkta,davacı şirket tarafından çok yüksek oranlarda kırım yapıldığı, davalı idarece yürütülen ve yönetilen benzer işlerden elde edilen tecrübeler çerçevesinde tekliflerin ekonomik ve teknik olarak değerlendirildiği ve davacının teklif ettiği bedelle işin yapılamayacağı kanaatinin oluştuğu, ayrıca teklif edilen fiyatla işin bitirilememesi hâlinde kamu hizmetlerinde aksama olacağı ve idareye verilecek hizmetin düşük maliyetle sağlanması çabasıyla işin yürütülmesinde istihdam edilecek teknik personelin istenilen kalitede olmasının temin edilemeyebileceği yönündeki gerekçelerin ihalenin iptalini gerektirecek bir nitelik taşımadığı; öte yandan idarece, üstlenilecek işin süresinde bitirilemeyeceği argümanının varsayıma dayandığı, teklif edilen fiyatla üstlenilen işin bitirilemeyeceği yönündeki tespitin somut gerekçelerle açıklanamadığı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, hukuken geçerli kabul edilebilecek somut gerekçeler ortaya konulmadan tesis edilen ihalenin iptali işlemine karşı yapılan şikâyet başvurusunun reddine dair dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi'nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı …-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın ve istemi hâlinde ilk derece ve temyiz aşamalarında kullanılmayan toplam ...-TL yürütmeyi durdurma harçlarının davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme'ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun'un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 08/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.