Danıştay 6. Daire 2019/15763 Esas 2021/13553 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2019/15763
Karar No : 2021/13553

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.


YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı adına tapu tahsis belgesi bulunan İstanbul İli, Kağıthane İlçesi, …Mahallesi, … (eski …) ada, … (eski …) parsel sayılı 112 m² alanlı taşınmazın 9180/11200 hissesinin 238.680-TL muhammen bedelle 2981 sayılı Kanun kapsamında 14.02.2018 tarihinde tapuya dönüştürülme (satış) ihalesi yapılmasına ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeni'nin (İhale Komisyonu) … tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; bedelin tespit edilmesine karar verilmesi istemiyle açılan başka bir davada, Uyuşmazlık Mahkemesinin, 07.02.2011 günlü, E:2010/93, K:2011/10 sayılı kararıyla, açılan davanın davacıya satışına karar verilen belediye hissesine karşılık bedel belirlenmesine ilişkin olduğu, ihtilafın görüm ve çözümünün, 2942 sayılı Kanunun 14. maddesi kapsamına göre adli yargı yerine ait olduğu sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiğine karar verildiği, bu durumda; davacıların af başvurusunda bulunulan gecekondularının arsa tapusunun verilmesi istemiyle yaptıkları başvuru üzerine, davalı idarece 2942 sayılı Kanun hükümlerine göre tespit edilen arsa bedeline karşı açılan davanın adli yargı yerinde görülmesi gerektiği gerekçesiyle, davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının özeti: İstinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının hukuka ve usule uygun olduğu ve istinaf dilekçelerinde ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Uyuşmazlık konusunun bedele ilişkin olmadığı, tapu tahsis belgesinin tapuya çevrilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair işlem olduğu, kararın usul ve yasaya aykırı olduğu, idari yargının görevli olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Temyiz istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ…'NUN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY : Davacı adına tapu tahsis belgesi bulunan İstanbul İli, Kağıthane İlçesi, …Mahallesi, … (eski …) ada, … (eski …) parsel sayılı 112 m² alanlı taşınmazın 9180/11200 hissesinin 238.680,00-TL muhammen bedelle 2981 sayılı Kanun kapsamında 14.02.2018 tarihinde tapuya dönüştürülme (satış) ihalesi yapılmasına ilişkin İstanbul Büyükşehir Belediye Encümeni'nin (İhale Komisyonu)… tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının 125. maddesinde, idarenin her türlü eylem ve işlemlerine karşı yargı yolunun açık olduğu belirtildikten sonra, son fıkrasında, idarenin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü olduğu hükme bağlanmış; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 2/1-b maddesinde ise, idari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, idari dava türleri arasında sayılmıştır.
2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanunun 9.maddesinin b.bendinde; "Hazine, belediye, il özel idarelerine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya arazileri üzerine yapılmış gecekondular (a) fıkrasındaki hükümlere tabi olup, arsa bedeli ilgili kuruluşa peşin veya en geç 4 yıl içinde oniki eşit taksitle, bu Kanun hükümlerince çıkarılacak Yönetmelikte belirtilen esaslara göre ödenir" ‘‘Tapu Verme’’ başlıklı 10. maddesinde, ‘‘Bu kanun hükümlerine göre hazine, belediye, il özel idaresine ait veya vakıflar genel müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerinde, gecekondu sahiplerince yapılmış yapılar, 12 nci madde hükümlerine göre tespit ettirildikten sonra, kayıt maliki kamu kuruluşunca bu yer hak sahibine tahsis edilir ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilerek ilgilisine "tapu tahsis belgesi" verilir. Tapu tahsis belgesi, ıslah imar planı veya kadastro planları yapıldıktan sonra hak sahiplerine verilecek tapuya esas teşkil eder.’’ hükmüne, yine aynı Kanun’un ‘‘Harçlar, Arsa Bedelleri, Paylar’’ başlıklı 18. maddesinin ‘‘b’’ bendinde ‘‘Arsa bedellerinin tespitinde hak sahiplerinin beyan edeceği değer esas alınır. Ancak belediye veya valiliklerce gerekli görüldüğü takdirde 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununa göre bedel tespiti yaptırılır. Beyan edilen bedel, tespit edilen bedelin 2/3'ünden az değilse beyan edilen bedel; şayet beyan edilen bedel, tespit edilen bedelin 2/3'ünden az ise tespit edilen bedel esas alınır’’ hükmüne, aynı Yasa’ya 22.05.1986 tarihli ve 3290 sayılı Kanununla eklenen ‘‘Geçici Madde 4’’de de ‘‘2981 sayılı Kanuna göre işlemini tamamlayarak arsa taksitlerini ödemeye başlamış olanlar için 18 inci maddenin (b) bendi hükümleri uygulanmaz. Taksitlendirilen veya tamamı ödenen arsa bedeli esas alınır.’’ hükmüne yer verilmiştir.
3290 Sayılı Kanun ile Bazı Maddeleri Değiştirilen ve Bazı Maddeler Eklenen 2981 Sayılı Kanun Gereğince Kurulan Fonun Harcama Esaslarını Düzenleyen Yönetmelik
'in 9/a maddesinde de "Belediye ve mücavir alan sınırları içinde veya dışında kalan alanlardaki hazine, belediye, İl Özel İdaresine ait veya Vakıflar Genel Müdürlüğünün idare ettiği arsa veya araziler üzerine yapılmış gecekonduların sahipleri tarafından beyan edilen arsa veya arazi bedelleri, peşin veya ilk taksidi tapu tahsisi yapılan tarihten itibaren en geç 4 ay içerisinde ödenmek ve 4 yılda 12 eşit taksitle tamamlanmak suretiyle, arsa veya arazi sahibi kuruluşlarınca tahsil edilip bekletilmeksizin gecekondu belediye ve mücavir alan sınırları içinde ise, belediye emrinde, gecekondu belediye ve mücavir alan sınırları dışında ise, valilik emrinde oluşturulan fon hesabına yatırılır." düzenlemesine yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacının, İstanbul İli, Kağıthane İlçesi, … Mahallesi, … (eski …) ada, … (eski …) parsel sayılı (112 m²) taşınmaza ilişkin 03.07.1984 onay tarihli tapu tahsis belgesinin bulunduğu, davacının vekili aracılığıyla İstanbul Büyükşehir Belediyesi Mesken Müdürlüğü'ne anılan taşınmaz üzerindeki hak sahipliğinin tapuya çevrilmesi talebiyle başvuru yapıldığı, 05.02.2018 tarihli Başkanlık Makamının oluru ile arsa bedelinin tamamının tahsil edilmesi şartıyla belediye encümenine konunun havale edildiği, akabinde … tarih, … sayılı belediye encümeni (ihale komisyonu) kararı ile anılan hissenin 275.000,00-TL bedelle davacı adına tapuya dönüştürülmesine karar verildiği, anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Olayda, dava dilekçesi ile dava dosyasının birlikte incelenmesinden, davacının dava konusu işlemin iptali isteminin neticede, uyuşmazlık konusu taşınmaz için verilmiş tapu tahsis belgesinin tapuya çevrilmesi aşamasına yönelik olduğu, bunun için kendilerinden davalı idarece talep edilen bedelin fahiş ve mükerrer olduğu, önceden söz konusu taşınmaz için arsa bedeli olarak ödemeler yapıldığı hususlarının davacı tarafından ileri sürüldüğü ve buna ilişkin ödeme dekontu ile bir kısım belge fotokopilerinin dosyaya sunulduğu, davalı idare tarafından verilen savunma dilekçesinde ise, tapu tahsis belgesinin tapuya dönüştürülmesi için encümen tarafından belirlenen bedelin davacı tarafından ödenmediği, hak sahiplerinin daha önce ödemiş oldukları arsa bedellerinin yeminli özel teknik büroların dosya düzenleme aşamasında beyan edilen bedeller olduğu, bu bedellerin 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununda belirlenen taşınmaz değerlemesi usulleri dışında hesaplandığı, idarelerince daha önce herhangi bir bedel tespiti yapılmadığı hususlarına yer verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, uyuşmazlığın görülmesi ve çözümünde idari yargı yerinin görevli olduğu sonucuna ulaşıldığından, işin esasının incelenmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, davanın görev yönünden reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına karşı yapılan istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. 2577 sayılı Kanunun 49. maddesine uygun bulunan davacının temyiz isteminin kabulüne,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle görev yönünden reddine ilişkin Mahkeme kararına yönelik yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Bölge İdare Mahkemesi İdari Dava Dairesine gönderilmesine, 08/12/2021 tarihinde, kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.