Danıştay 8. Daire 2019/3990 Esas 2021/6071 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
SEKİZİNCİ DAİRE
Esas No : 2019/3990
Karar No : 2021/6071


Kararın Düzeltilmesi İsteminde Bulunan(Davacı): … Sigorta A.Ş.
Vekili : Av. …

Karşı Taraf (Davalı) : … Belediye Başkanlığı- …
Vekili : Av. …

İstemin Özeti : Danıştay Sekizinci Dairesinin 22/10/2018 tarih ve E:2012/10184, K:2018/5999 sayılı kararının hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hakimi : …
Düşüncesi : İstemin reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi istemine ilişkin dilekçede öne sürülen düzeltme nedenleri 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 54. maddesine uygun bulunduğundan düzeltme isteminin kabulü ile Danıştay Sekizinci Dairesinin 22/10/2018 tarih ve E:2012/10184, K:2018/5999 sayılı kararı kaldırılarak işin esası yeniden incelendi.
Dava, davacı şirket tarafından sigortalanan işyerinde 31/10/2009 tarihinde yağan yağmur sonucu oluşan su baskınında meydana geldiği iddia edilen hasar nedeniyle sigortalıya ödenen 50.000,00 TL'nin, dava tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle ile birlikte rücuen tazmini istemiyle açılmıştır.
İdare Mahkemesince; olayda, davacı sigorta şirketi tarafından sigortalanan işyerinin ruhsatsız olması ve izinsiz atık su borularının direkt olarak bağlantı yapılarak döşenmesi sonucunda zararın oluştuğu, davacının yapının ruhsatsız yapıldığını basit bir araştırma ile tespit ederek bu duruma göre sigorta bedelini belirleyerek riski üstlenmesi ya da sigorta yapmayarak riski üstlenmemesi mümkün iken yeterli araştırma yapmayarak riski üstlendiği, bu haliyle davacı şirket tarafından sigortalanan işyerini su basması neticesi oluşan zararın, yapı sahibinin mevzuata uygun yapı yapmamasından ve davacının yeterli araştırmayı yapmadan riski üstlenmesinden kaynaklandığı anlaşıldığından zararın davalı idarece tazmin edilmemesinin hukuka uygun olduğu gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Anayasa'nın 125. maddesinde, idarelerin kendi eylem ve işlemlerinden doğan zararı ödemekle yükümlü oldukları hükme bağlanmıştır.
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 1. maddesinde; "İstanbul Büyükşehir Belediyesinin su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gereken her türlü tesisi kurmak, kurulu olanları devralmak ve bir elden işletilmek üzere İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü kurulduğu" belirtilmiş, aynı Kanun'un 2. maddesinin (a) bendinde; "İçme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyaçlarının her türlü yeraltı ve yer üstü kaynaklarından sağlanması ve ihtiyaç sahiplerine dağıtılması için; kaynaklardan abonelere ulaşıncaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak, bu projelere göre tesisleri kurmak veya kurdurmak, kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek", (b) bendinde; "Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek" ve (d) bendinde "Su ve kanalizasyon hizmetleri konusunda hizmet alanı içindeki belediyelere verilen görevleri yürütmek ve bu konulardaki yetkileri kullanmak" İSKİ'nin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'nun 7/r maddesinde; "Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak, kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak." büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları arasında sayılmıştır.
5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15/e maddesinde de; müktesep haklar saklı kalmak üzere; içme, kullanma ve endüstri suyu sağlamak; atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak; bunlar için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek ve işlettirmek; kaynak sularını işletmek veya işlettirmek, belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında olduğu belirlenmiştir.
3194 sayılı İmar Kanunu'nun "Kullanma izni alınmamış yapılar" başlıklı 31. maddesinde; inşaatın bitme gününün, kullanma izninin verildiği tarih olduğu, kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapıların, izin alınıncaya kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmayacakları, ancak kullanma izni alan bağımsız bölümlerin bu hizmetlerden istifade ettirileceği kuralına yer verilmiş, 32. maddesinde de ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı olarak başlanan yapılar hakkında düzenlemeler yapılmıştır.
Öte yandan; 3572 sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulüne Dair Kanun'un 5. maddesinin 2. fıkrasında; ilgililerin, işyeri açma ve çalışma ruhsatı adlı belgeye dayanarak işyeri açabileceği belirtilmiştir.
İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'in 6.maddesinde ise; yetkili idareden usulüne uygun işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan açılan işyerlerinin yetkili idarelerce kapatılacağı düzenlemesi yer almıştır.
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri uyarınca, imarla ilgili hizmetleri yapmak veya yaptırmak belediyenin görev ve sorumlulukları arasında olup, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan yapıların, belediye encümeni veya il idare kurulu kararını müteakip, belediye veya valilikçe yıktırılacağı, ayrıca kullanma izni verilmeyen ve alınmayan yapıların, izin alınıncaya kadar elektrik, su ve kanalizasyon hizmetlerinden ve tesislerinden faydalandırılmayacakları ve iş yeri ruhsatı almadan çalıştırılan iş yerlerinin yetkili idarelerce kapatılacağı açıktır.
Uyuşmazlıkta; davacı tarafından, … nolu "İşyerim Paket Sigorta Poliçesi" ile sigortalı '… Mahallesi, …Caddesi, No:…, … - …' adresinde bulunan işyerinde 31/10/2009 tarihinde meydana gelen su baskını sonucu oluşan 50.000,00-TL zararın (idareye başvuru dilekçesinde) "altyapı bozukluk ve yetersizliğinden", (dava dilekçesinde) "yerleşime açılmaması veya belirli şartlar altında açılması gereken yerlere yapılaşma izni verilmesinden veya izinsiz yapılaşmanın önlenmemesi"nden kaynaklandığının ileri sürüldüğü; davalı idare tarafından ise, 775 sayılı Gecekondu Kanunu ve 3194 sayılı İmar Kanunu gereğince yıkılması gereken kaçak binada, bina maliki tarafından yapılan izinsiz ve hatalı boru hattı bağlantısı nedeniyle derenin şişmesi neticesinde suyun geri basması ile zararın meydana geldiği belirtilmiştir.
Olayda; davacı tarafından sigortalanan işyerinin faaliyet gösterdiği binanın yapı ruhsatı ve iskan izninin bulunmadığı dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden anlaşılmakla birlikte işyerine ait işyeri açma ve çalışma ruhsatı olup olmadığı ve ruhsatta zararın meydana geldiği deponun gösterilip gösterilmediği anlaşılamamaktadır.
Söz konusu ruhsatlar alınmaksızın, sigortalı, kamu hizmetlerinden faydalanmış ise, davacının olay nedeniyle meydana gelen zararın tamamına katlanmasını beklemek idarelerin yürüttüğü hizmetten kaynaklanan sorumluluğun yok sayılması anlamına gelmektedir. Bu durum ise yukarıda aktarılan Anayasal hüküm ve hukukun genel ilkelerine aykırı olduğu gibi hakkaniyete de uygun olmayıp; bu halde sigortalının müterafik kusurlu sayılması gerekmektedir.
Bu durumda, su ve kanalizasyon hizmetlerinin yapım ve işletilmesinde ilgili idarelerin herhangi bir hizmet kusurunun mevcut olup olmadığı, davacının sigortalısının (dolayısıyla davacının) işyeri açma ve çalışma ruhsatı da araştırılarak kaçak yapıda ticari faaliyette bulunmasından kaynaklanan kusur durumunun; bu ruhsatlar olmamasına rağmen yaptırım uygulamayan, imara aykırı yapılarla ilgili gerekli tedbirleri almayan belediyenin; dava dışı üçüncü kişilerin (bina maliki) kusur durumlarının birlikte değerlendirileceği bilirkişi raporuyla bulunacak kusur oranları çerçevesinde ve gerçek zararın araştırılması sonrasında bir karar verilmesi gerekirken, yukarıda anılan gerekçelerle tazminat isteminin reddine karar veren İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, … İdare Mahkemesinin … tarihli ve E:…, K:… sayılı kararının bozulmasına, dosyanın yeniden bir karar verilmek üzere anılan mahkemeye gönderilmesine, 08/12/2021 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.



KARŞI OY :
(X)- Danıştay dava daireleri ve İdari veya Vergi Dava Daireleri Kurulları tarafından verilen kararlar hakkında karar düzeltilmesi yoluna başvurulabilmesi 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 54. maddesinde yazılı nedenlerin bulunmasına bağlıdır.
İstemde bulunan tarafından öne sürülen düzeltme nedenleri sözü edilen maddede belirtilen nedenlerden hiçbirisine uymadığından düzeltme isteminin reddine karar verilmesi gerektiği görüşü ile çoğunluk kararına katılmıyoruz.