Danıştay 6. Daire 2021/3615 Esas 2021/14201 Karar Sayılı İlamı

T.C.
D A N I Ş T A Y
ALTINCI DAİRE
Esas No : 2021/3615
Karar No : 2021/14201

DAVACILAR : 1- ... 2- ...
3- ... 4- ...
VEKİLLERİ : Av. ... - Av. ...
DAVALILAR : 1- ...
VEKİLLERİ : ...
2- ... Belediye Başkanlığı
VEKİLLERİ : Av. ...

DAVANIN ÖZETİ: İstanbul İli, Pendik İlçesi, .. ada, ... parsel (eski ... ada, ... parsel) sayılı taşınmazın, mevcut ana hizmet binasının deprem riskinden dolayı kullanılamaması nedeniyle yeni bir belediye hizmet binası inşa edilmek üzere, Pendik Belediye Başkanlığı tarafından 2942 sayılı Kanununun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin 04/03/2020 tarih ve 31058 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 03/03/2020 tarih ve 2209 sayılı Cumhurbaşkanı kararının iptali istenilmektedir.

SAVUNMALARIN ÖZETİ : Cumhurbaşkanlığı tarafından; davanın süresinde açılmadığı, dava konusu işlemin hukuka ve konu ile ilgili mevzuata uygun ve haklı sebeplere binaen tesis edildiği, haksız ve mesnetsiz iddialara dayanan davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ ...'ÜN DÜŞÜNCESİ : Davanın süre aşımı nedeniyle reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Altıncı Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 14. maddesi uyarınca incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY: İstanbul İli, Pendik İlçesi, ... ada, ... parsel (eski ... ada, ... parsel) sayılı taşınmazın, mevcut ana hizmet binasının deprem riskinden dolayı kullanılamaması nedeniyle yeni bir belediye hizmet binası inşa edilmek üzere, Pendik Belediye Başkanlığı tarafından 2942 sayılı Kanununun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına ilişkin 04/03/2020 tarih ve 31058 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 03/03/2020 tarih ve 2209 sayılı Cumhurbaşkanı kararının iptali istenilmektedir.

İLGİLİ MEVZUAT:
Anayasanın 40. maddesinin ikinci fıkrasında, devletin işlemlerinde, ilgili kişilerin hangi kanun yolları ve mercilere başvuracağını ve sürelerini belirtmek zorunda olduğu hükme bağlanmış; 125. maddesinin üçüncü fıkrasında ise, 40. maddedeki düzenlemeyle uyumlu olarak idari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin yazılı bildirim tarihinden itibaren başlayacağı düzenlemesine yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun "Dava açma süresi" başlıklı 7. maddesinin birinci fıkrasında, dava açma süresinin, özel kanunlarında ayrı süre gösterilmeyen hallerde Danıştay'da ve idare mahkemelerinde altmış gün olduğu; ikinci fıkrasında, bu sürenin, idari uyuşmazlıklarda yazılı bildirimin yapıldığı tarihi izleyen günden itibaren başlayacağı; dördüncü fıkrasında ise, ilanı gereken düzenleyici işlemlerde dava açma süresinin, ilan tarihini izleyen günden itibaren başlayacağı kuralları getirilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde acele kamulaştırma işlemlerinden doğan uyuşmazlıklar ivedi yargılama usulünün uygulanacağı uyuşmazlıklar arasında sayılmış, aynı maddenin ikinci fıkrasında ise ivedi yargılama usulünde dava açma süresinin otuz gün olduğu belirtilmiştir.
Yukarıda belirtilen Anayasa ve 2577 sayılı Kanun hükümleri karşısında; özel kanunlarında aksine bir hüküm bulunmadıkça, idari işlemlerde dava açma süresinin başlamasında yazılı bildirimin esas olduğu, dava açma süresi hesabında ilan tarihinin ancak "ilanı gereken" düzenleyici nitelikteki işlemler açısından dikkate alınacağı, bireysel nitelikteki işlemlere karşı ilgililerin bu işlemlerin kendilerine yazılı olarak bildirildiği tarihten itibaren dava açabilecekleri kuşkusuzdur. İdari işlemlere karşı açılacak davalarda sürenin, yazılı bildirim tarihinden itibaren başlayacağı kuralı, idari işlemlerin idare tarafından ilgililere açık ve anlaşılır bir biçimde duyurulması ve bu işlemlere karşı dava yoluna başvurmalarına olanak sağlama amacını taşımaktadır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasanın 40. maddesi hükmü uyarınca, özel dava açma süresine tabi olmasına rağmen bu hususun idari işlemde açıkça belirtilmemesi halinde dava konusu idari işlemin tebliği tarihinden itibaren özel dava açma süresinin değil, 2577 sayılı Kanunun 7. maddesinde belirtilen 60 günlük genel dava açma süresinin uygulanması gerekmektedir.
Öte yandan; acele kamulaştırmaya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararlarının Resmi Gazete'de yayımlanmasının ilgililere tebliğ hükmünde olduğuna dair bir düzenlemeye mevzuatta yer verilmemiştir. Ayrıca, anılan kararın Anayasada yer alan bir temel hak olan mülkiyet hakkını kısıtlayıcı nitelikte olması nedeniyle, Resmi Gazete'de yayımlanmasının dışında ayrıca yazılı bildirim yapılması, Anayasada güvence altına alınmış olan hak arama özgürlüğünün de gereğidir.
Bu çerçevede; muhatapları açısından subjektif ve kişisel nitelikte olan acele kamulaştırma kararlarının; uygulanma süresi içerisinde, yazılı bildirim veya öğrenme üzerine yasal dava açma süresi içinde dava konusu edilebilecekleri açıktır.
Uyuşmazlıkta; dava konusu Cumhurbaşkanı kararı davacıya tebliğ edilmediğinden, bu işleme karşı öğrenme tarihinden itibaren 60 günlük dava açma süresi içerisinde dava açılabileceğinin kabulü gerekmektedir.
Dava dosyasının incelenmesinden; Pendik Belediye Başkanlığı tarafından, davacılardan ... ve ...'a 16.10.2020 tarihinde, ...'a 05.11.2020 tarihinde ve ...'a ise 29.10.2020 tarihinde; 03.03.2020 tarihli, 2209 sayılı Cumhurbaşkanğıı kararı ile uyuşmazlığa konu taşınmaz ile taşınmaz üzerindeki bina ve ağaçların 2942 sayılı Kanunun 27. maddesi uyarınca acele kamulaştırılmasına karar verildiği, bu nedenle de uzlaşma görüşmesi yapmak üzere tebliği tarihinden itibaren 15 gün içinde Belediyeye başvurmaları gerektiğine ilişkin yazının tebliğ edildiği, Belediyece düzenlenen 02.02.2021 tarihli uzlaşmazlık tutunağında davacıların imzadan imtina ettiği hususunun yer aldığı, ardından 25.02.2021 tarihinde ... Asliye Hukuk Mahkemesinin E:... D. İş sayılı dosyasından acele kamulaştırma nedeniyle el koyma davasının açıldığı, bu davada davacılara 02.03.2021 tarihinde tebligat yapılması üzerine, 31.03.2021 tarihinde bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda; dava konusu Cumhurbaşkanı kararına ve içeriğine açıkça yer verilen ve Pendik Belediye Başkanlığı tarafından davacılara 16.10.2020, 29.10.2020 ve 05.11.2020 tarihlerinde tebliğ edilen uzlaşma daveti yazısından öğrenildiğinin kabulü gerektiğinden, bu tarihten itibaren 60 günlük genel dava açma süresi içerisinde, en son 04/01/2021 tarihinde açılması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 31/03/2021 tarihinde açılan davanın süre aşımı nedeniyle esasının incelenmesine olanak bulunmamaktadır

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN SÜRE AŞIMI NEDENİYLE REDDİNE,
2. Yargılama giderlerinin davacılar üzerinde bırakılmasına,
3. Kullanılmayan yürütmenin durdurulması harcının ve posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacılara iadesine,
4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekalet ücretinin davacılardan alınarak davalı idarelere verilmesine,
5. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 20/A-2-g maddesi uyarınca, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 21/12/2021 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.