Yargıtay 9. Hukuk Dairesi 2022/4796 Esas 2022/5976 Karar Sayılı İlamı

BÖLGE ADLİYE
MAHKEMESİ : ... 30. Hukuk Dairesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK
İLK DERECE
MAHKEMESİ : ... 2. İş Mahkemesi

Taraflar arasındaki işçilik alacağı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin ... Üniversitesi Rektörlüğüne bağlı Sağlık Araştırma ve Uygulama Hastanesinde alt işveren şirketlerde aralıksız olarak çalıştığını ve 02.04.2018 tarihinde 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile kadroya geçirildiğini, davacının Türkiye Sağlık İşçileri Sendikası üyesi olduğunu, mevcut ücret ve sosyal hakları korunarak sürekli işçi kadrosuna geçirildiğini, davacı ile İdare arasında 02.04.2018 tarihinde imzalanan belirsiz süreli iş sözleşmesinde atıf yapılan alt işveren şirket ile işveren arasında yapılan ek idari şartnamede davacıya asgari ücretin % fazlasının ödeneceğinin belirtildiğini, her asgari ücret arttığında bu şekilde belirlenen ücrete, 2018-2019-2020 yıllarında altışar aylık dönemlerde toplu iş sözleşmesi hükümlerinde belirtilen % 4 oranında zammın ayrıca uygulanması gerektiğini, her ayın 5 inci gününde ücret farkı alacağının, Ocak ve Temmuz aylarının son günlerinde ikramiye alacağının ve ilave tediye alacaklarının Resmî Gazete'de belirtilen tarihlerde ödenmesinin gerektiğini, dava konusu yapılan 01.01.2019 tarihinden itibaren her altı aylık dönemlerde asgari ücretin % fazlasının üzerine % 4 artış uygulanması gerektiğini ileri sürerek, fark ücret, fark ikramiye ve fark ilave tediye alacağının tahsilini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararname'nin (375 sayılı KHK) geçici 23 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ç) alt bendi gereği müvekkili nezdinde kadroya geçtiğini, hizmet alım sözleşmesinin eki olan idari şartnamadeki artırımlı oranların da ücrete yansıtıldığını, bu şekilde belirlenen ücrete toplu iş sözleşmesi gereği altışar aylık dönemlerde % 4 üzerinden zam yapıldığını, Yargıtay 9. Hukuk Dairesinin “işverenle işçi arasında imzalanan iş sözleşmesinde asgari ücretin belli bir oran seviyesinde ücret ödeneceği açıkça belirtilmemişse, bireysel iş sözleşmesindeki oranın her asgari ücret artışı döneminde uygulanamayacağı” şeklindeki içtihadı gereği ücretin belirlendiğini savunarak, davanın reddini istemiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının kadroya geçişi aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinde asgari ücretin belli bir oranda fazlasının ödeneceğinin kararlaştırılması hâlinde sözü edilen kuralın her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlayacağı ve fark işçilik alacaklarının talep edilebileceği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı davalı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kadroya geçirilen davacı ile davalı işveren arasındaki 02.04.2018 tarihli sözleşmede ücret miktarının, asgari ücretin brüt yevmiye tutarı olan 67,65 TL olarak belirlendiğini ve geçişten önce alt işveren ile imzalanan idari şartnamedeki artırımlı oranların da ücrete yansıtıldığını, böylece davacının asgari ücretle herhangi bir bağı kalmadığını ve istinaf dilekçesinde belirttiği diğer hususları ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasını istemiştir.


C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
"...
... bireysel iş sözleşmesinin 7. Maddesinde, “İşçinin günlük yevmiyesi BRÜT 67,65 TL’dir. Ayrıca işveren ile taşeron firma arasında yapılmış olan ve 01/04/2018 tarihine kadar geçerli olan, sözleşmeye ek idari şartnamede belirlenen artırım oranı ile toplu sözleşmede belirlenen artış oranı brüt ücrete eklenir” denildiği, aynı madenin devamında yer alan tabloda, belirli bir görev tanımına göre işçi ücretleri; “brüt ücret+brüt ücretin %20 si” şeklinde ifade edilmiş olup, işverenin, sözleşmede, işçinin hizmet alım sözleşmesi esas alınarak, kadrolu olarak işe başlamada alacağı ücretin tutarının belirtilmesi suretiyle, YHK zamlarına atıf yapılmış olmadığı, hizmet alım sözleşmesinde ve bireysel iş sözleşmesinde belirtilen brüt ücretin asgari ücretin brüt tutarı ile aynı olduğu düşünüldüğünde, atfın sadece orana yönelik olduğu savunması yerinde olmayıp, belirtilen tablodaki ifade şeklinden de, brüt ücret ibaresinin, asgari ücretin brüt tutarını ifade ettiğinin anlaşılabildiği, sözleşmenin ücrete ilişkin bölümlerinin kaleme alınış biçiminin, davalı lehine sonuç çıkarmaya elverişli olmadığı, buna göre, mahkemece sözleşmede asgari ücretin belirli bir oranına göre yapılmış düzenleme esas alınarak, sözleşmeye aykırı uygulama ile ödenmeyen fark alacakların belirlenmesinde isabetsizlik bulunmadığı.." gerekçesiyle davalı vekilinin istinaf talebinin 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) inci alt bendi gereğince esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili temyiz dilekçesinde özetle; kadroya geçirilen davacı ile yapılan 02.04.2018 tarihli sözleşmede asgari ücretin brüt yevmiye tutarı olan 67,65 TL olarak belirlendiğini ve geçişten önce alt işveren ile imzalanan idari şartnamedeki artırımlı oranların da ücrete yansıtıldığını, davacının asgari ücretle herhangi bir bağı kalmadığını ve temyiz dilekçesinde belirttiği diğer hususları ileri sürerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasını istemiştir.


C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 696 sayılı KHK kapsamında sürekli işçi kadrosuna geçirilen davacı işçinin, kadroya geçişte düzenlenen belirsiz süreli iş sözleşmesi hükümlerine göre ücretinin tespiti ile talep edilen fark ücret alacaklarının bulunup bulunmadığı noktasında toplanmaktadır.

2. İlgili Hukuk
1.20.11.2017 tarihli ve 696 sayılı KHK’nın 127 nci maddesi ile 375 sayılı KHK’ya eklenen geçici 23 üncü maddesinde belirtilen kamu idareleri ve bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlarda ve yine maddede belirtilen idarelerin merkez ve taşra teşkilatlarında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında yükleniciler tarafından 04.12.2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olanların, maddede öngörülen şartları taşımaları, yazılı olarak başvurmaları ve yapılacak sınavda başarılı olmaları kaydıyla sürekli işçi kadrolarına geçirilecekleri düzenlenmiştir.

2. 375 sayılı KHK'nın geçici 23 üncü maddesinin ilgili bölümü şöyledir :
"...
Sürekli işçi kadrolanna geçirilenlerden, geçiş işlemi yapılırken mevcut işyerinin girdiği işkolunda kurulu işyerinden bildirilenlerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklan, bu madde kapsamındaki idarelerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitimine kadar bu toplu iş sözleşmesinin uygulanması suretiyle oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla olamaz. Sürekli işçi kadrolarına geçirilenlerden; geçişten önce toplu iş sözleşmesi bulunmadığından kadroya geçirildiği tarihte yürürlükte olan bireysel iş sözleşmesi hükümlerinin geçerli olduğu işçiler ile geçiş işleminden önce yapılan ve geçişten sonra yararlanmaya devam ettiği toplu iş sözleşmesi bulunmakta birlikte bu madde kapsamındaki idarelerde alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin bitiminden önce toplu iş sözleşmesi sona eren işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklan, bu madde kapsamındaki idarelerde geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesine göre belirlenir. ...
..."

3. 375 sayılı KHK'nın Geçici 23 üncü maddesi Uyarınca İdarelerce Sürekli İşçi Kadrolarına Geçirilen İşçilerin Ücret ile Diğer Mali ve Sosyal Haklarının Belirlenmesinde Esas Alınacak Toplu İş Sözleşmesi Hükümleri'nin ilgili bölümü şöyledir:
"375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin geçici 23. maddesinin altıncı fıkrasında; geçişten önce alt işveren işçilerini kapsayan, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve süresi en son sona erecek toplu iş sözleşmesinin, anılan madde kapsamında yer alan idarelerce sürekli işçi kadrolarına geçirilen işçilerin ücreti ile diğer mali ve sosyal haklarının belirlenmesinde esas alınacağı düzenlemiştir. Geçiş işlemleri tamamlanan işçilere idarelerce uygulanmak üzere, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve 31.10.2020 tarihine kadar uygulanacak olan toplu iş sözleşmesinin ücret, mali ve sosyal haklara ilişkin hükümleri aşağıda yer almaktadır.
ÜCRET ZAMMI:
...
01.07.2018- 31.12.2018 tarihleri arası ücret zammı:
İşçilerin 30.06.2018 tarihinde almakta olduklan günlük çıplak ücretlerine 01.07.2018 tarihinden itibaren %4 (yüzde dört) oranında zam yapılmıştır.
01.01.2019- 30.06.2019 tarihleri arası ücret zammı:
İşçilerin 01.01.2019 tarihinde almakta oldukları günlük çıplak ücretlerine aynı tarihten itibaren %4 (yüzde dört) oranında zam yapılmıştır.
..."

4. 4857 sayılı İş Kanunu'nun (4857 sayılı Kanun) "Çalışma koşullarında değişiklik ve iş sözleşmesinin feshi" kenar başlıklı 22 nci maddesinin birinci fıkrasının ilgili bölümü şöyledir:
"İşveren, iş sözleşmesiyle veya iş sözleşmesinin eki niteliğindeki personel yönetmeliği ve benzeri kaynaklar ya da işyeri uygulamasıyla oluşan çalışma koşullarında esaslı bir değişikliği ancak durumu işçiye yazılı olarak bildirmek suretiyle yapabilir. Bu şekle uygun olarak yapılmayan ve işçi tarafından altı işgünü içinde yazılı olarak kabul edilmeyen değişiklikler işçiyi bağlamaz. ..."

5. 4857 sayılı Kanun'un 62 nci maddesi, "Her türlü işte uygulanmakta olan çalışma sürelerinin yasal olarak daha aşağı sınırlara indirilmesi veya işverene düşen yasal bir yükümlülüğün yerine getirilmesi nedeniyle ya da bu Kanun hükümlerinden herhangi birinin uygulanması sonucuna dayanılarak işçi ücretlerinden her ne şekilde olursa olsun eksiltme yapılamaz." düzenlemesini içermektedir.

3. Değerlendirme

1.Yukarıda yer verilen ilgili mevzuat hükümleri ve dosya kapsamı dikkate alındığında, hizmet alım sözleşmelerinde yüklenici tarafından istihdam edilen işçilerin ücretlerinin asgari ücretin katları ya da asgari ücretin belirli bir oran fazlası şeklinde belirlenmesi hizmet alım sözleşmesinin devam ettiği döneme ilişkin uygulamadır. 696 sayılı KHK ile 375 sayılı KHK'ya eklenen geçici 23 ve 24 ncü maddeleri uyarınca sürekli işçi kadrolarına geçirileceklerin istihdam edilmesine esas hizmet alım sözleşmeleri, geçiş işleminin yapıldığı tarih itibariyle feshedilmiş sayılır. Sürekli işçi kadrolarına geçirilmeyle ilgili söz konusu düzenlemenin hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalışanların daha önce ücret ile diğer mali ve sosyal haklarını asgari ücretle irtibatlandıran uygulamalara son verdiği açıktır. Yükleniciler tarafından istihdam edilip de sınavla sürekli işçi kadrolarına geçen işçilerin ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının yeni süreçte Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesinin uygulanması ile oluşan ücret ile diğer mali ve sosyal haklardan fazla olamayacağına ilişkin yukarıda belirtilen açık ve emredici yasal düzenleme karşısında, 4857 sayılı Kanun'un 22 nci ve 62 nci maddesi hükümlerinin ihlalinden söz edilemez. Belirtmek gerekir ki, sürekli kadroya geçirildikten sonra kamu kurum ve kuruluşlarınca bireysel iş sözleşmesinin yapılmamış olması da varılan bu sonuca etkili değildir.

2.Somut uyuşmazlıkta, davacı işçinin kadroya geçiş aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde “İşçinin günlük yevmiyesi BRÜT 67,65-TL’dir. Ayrıca işveren ile taşeron firma arasında yapılmış olan ve 01.04.2018 tarihine kadar geçerli olan sözleşmeye ek idari şartnamede belirlenen artırım oranı ile toplu sözleşmede belirlenen artış oranı brüt ücrete eklenir.” hükmü bulunmakta olup hizmet alım sözleşmeleri ve şartnamede öngörülen asgari ücretin belli bir oranda fazlası dikkate alınarak belirlenen tutar davacının kadroya geçiş ücreti olarak belirlendikten sonra Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi zamları uygulanmıştır. Sözü edilen uygulama Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğünün görüş yazısına uygun olup, hükme esas alınan bilirkişi raporunda 01.01.2019 tarihi itibariyle artan asgari ücretin belli bir oranı üzerinden ücret tespiti ile bu ücrete % 4 artış uygulanması isabetli değildir. Davacının ücreti 2018 yılı asgari ücretinin hizmet alım sözleşmelerinde yer alan oranına göre belirlenmiş, 2018 yılı birinci ve ikinci dönem ücret artışları toplu iş sözleşmesi gereği uygulanmış ve 01.01.2019 tarihindeki % 4 ücret artışı da 31.12.2018 tarihinde almakta olduğu ücrete tatbik edilerek belirlenmiştir.

3.Dairemizce onama kararı verilen 19.10.2020 tarihli ve 2020/6669 Esas, 2020/12373 Karar sayılı ilâma konu uyuşmazlıkta davacı işçinin kadroya geçişi aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinde açıkça asgari ücretin % 25 fazlasının ödeneceğinin kararlaştırıldığı görülmektedir. Belirtmek gerekir ki kadroya geçiş aşamasında işverenle imzalanan iş sözleşmesinde ücretin ileriye etkili olarak her ay için asgari ücretin belli bir oranda fazlası şeklinde ödeneceği kararlaştırılmışsa sözü edilen kural, her asgari ücret artış dönemi için işvereni bağlar. Bu nedenle Dairemizin sözü edilen onamaya dair kararında iş sözleşmesinin açık hükmü gereği ücret farkı ile diğer fark işçilik alacaklarının kabulüne dair sonuca gidilmiştir.

4.Davaya konu uyuşmazlıkta ise davacı işçinin kadroya alınması sırasında düzenlenen iş sözleşmesinde açıkça ileriye etkili olarak her ay asgari ücretin belli bir oranı seviyesinde ücret ödeneceği öngörülmediği, aksine iş sözleşmesinin 7 nci maddesinde idari şartnamede öngörülen asgari ücretin belli bir oranda fazlası olarak belirlenen tutarın kadroya geçiş ücreti olduğu ve iş sözleşmesi hükmünün sonraki dönemlerde bağlayıcı nitelikte olmadığı nazara alındığında yukarıda belirtilen onama kararı somut uyuşmazlık bakımından emsal niteliğinde değildir.


Yapılan açıklamalara göre, dava konusu ücret, ilave tediye, ikramiye fark taleplerinin reddi gerekirken yazılı şekilde kabulüne dair hüküm kurulması hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2.İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

12.05.2022 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.